Bettona ligt op een heuvel in het midden van Umbrië, met een prachtig uitzicht op steden als Perugia, Assisi, Spello. Vanaf het wandelpad langs de oude muren is het alsof je kijkt vanaf een balkon, je ziet de Umbrische vlakte aan de ene kant en de "Monte Martani" aan de andere kant.

Bettona behoort tot "i Borghi più belli d'Italia", de mooiste middeleeuwse dorpen van Italië. Het heeft , met de omringende dorpen samen slechts 4.400 inwoners.

de Piazza met zicht op de Santa Maria Maggiore

Geschiedenis

Zonder twijfel is de oorsprong van Bettona Umbro-Etruskisch, zoals blijkt uit tal van archeologische vondsten. In de goed bewaard gebleven stadsmuren zijn de etruskische stenen in sommige delen van de muur nog heel goed zichtbaar. Bovendien is onder Bettona, bij het dorp Colle, een etuskisch praalgraf gevonden uit de 2e eeuw voor Chr.

In 114 na Chr. wordt het door de geschiedschrijver Plinius al in de boeken genoemd als Vettuna. In die die tijd was Bettona een belangrijke plaats, want het lag op een strategische, militaire plek.
 

Tijdens de strijd tussen de Welfen (aanhangers van het pauzelijke gezag) en de Gibelijnen (aanhangers van het keizerlijke gezag) werd Bettona in 1352 door Perugia overwonnen en gedeeltelijk verwoest.

In 1367 kwam Bettona weer onder het gezag van de Paus te vallen. Daarna gaf de Paus de stad in bruikleen aan de adellijke familie Baglioni, die het Palazzetto del Podesta lieten bouwen en van wie een prachtig buitenhuis te zien is in het dorp Passaggio di Bettona. In 1648 kwam het, zoals zoveel andere Umbrische steden, weer onder het gezag van de Paus tot de eenwording van Italië in 1861.

Bezienswaardigheden

• De stadmuur, die Bettona geheel omringt, bevat grote stukken muur, die al door de Etrusken gemaakt zijn, de rest is grotendeels uit de middeleeuwen. Het etruskische deel is te zien vlakbij de stadspoort, waar je met de auto in kunt rijden. Voor de poort krijg je het gevoel dat je op het balkon van Umbrië staat zover kan je kijken.
   
• Santa Maria Maggiore (13e eeuw), op de Piazza di Cavour, is de belangrijkste kerk van Bettona. De gotische kapel, gewijd aan Santa Rita, is het enige overgebleven deel van de vroegere Romaanse kerk. De kerk is in de 17e eeuw herbouwd. Het mooie hoofdaltaar heeft de vorm van een tempel; het is gemaakt door Cruciano Egiduzio. De prachtige fresco's in de apsis zijn in 1939 gemaakt door Gerardo Dottori.
   
• De kerk van San Crispolto is al in de 8e eeuw door Benetictijner monniken gebouwd om het lichaam van de patroonheilige te bewaren. Het is gebouwd in de vorm van een Latijns kruis. De kerk is in de loop der tijd verschillende keren vernieuwd. De klokkentoren is tijdens de Romaanse periode aan de kerk toegevoegd. De voorgevel is eind 18e eeuw door Antonio Stefanucci gebouwd. In de linker transcept vertellen 36 schilderingen de legende van San Crispolto. Hier vind je ook de zilveren buste van de patroonheilige met een dolk door het hoofd. Naast de kerk staat het oude Benedictijner klooster. Loop rustig naar binnen, je vindt er een deur met een trap erachter. Via deze trap loop je ondergronds naar een voetgangerspoort in de stadsmuur. Zodra je buiten staat geniet je van het geweldige uitzicht op Assisi, Perugia en Spello.
   
• Het Oratorio di Sant'Andrea is gebouwd in de 12e eeuw. De fresco's komen uit de school van Giotto (1394), ze beelden het lijden van Christus uit. Bij toeval zijn ze ontdekt, want men had er overheen geschilderd. Het prachtig gesneden houtwerk van het plafond  is uit de 16e eeuw. Het barokke altaar is later toegevoegd.
   
• Net buiten de muren ligt het klooster van Sant' Antonio gebouwd door Franciscaner monniken in 1502 op de resten van een oude burcht.
   
• In het dorp Colle net onder Bettona vind je een tomba etrusco, een etruskisch praalgraf. De vondsten zijn te zien in het museum van Bettona en de meest bijzondere in het archeologisch museum in Perugia.

Musea

De Pinacoteca, het museum, in de Palazzetto del Podestà (gebouwd in 1371) bezit 2 prachtige schilderijen van Perugino, de Madonna della Pietà en Sant' Antonio di Padova (1512-13). Daarnaast zijn er werken van Iacopo Siculo, Dono Doni, Fiorenzo di Lorenzo en Della Robbia te bewonderen, archeologische vondsten en keramiek. Via een trap naar beneden, kom je onder het marktplein, waar fundamenten uit de Romeinse tijd te zien zijn en een middeleeuwse put.

Festiviteiten, evenementen

• Processies en het Passiespel: Goede Vrijdag, Pasen
   
• Feest van de Patroonheilige San Crispolto: 11 - 12 mei
   
• Giardini segreti, de geheime tuinen: juni
   
• Sagra del Oca: start laatste vrijdag van juli en dan 10 dagen
   
• Presepe Vivente: kerst- Drie-Koningen
  ​

Uitzicht op Perugia